صفحه نخست
خوش آمدید
هدف از ایجاد این صفحه معرفی رشته فناوری اطلاعات و حوزه های تخصصی موجود در آن می باشد
برای مشاهده زیر حوزه از لینک های موجود در نوار سمت راست استفاده کنید
محتوای پیش رو توسط دانش آموختگان گروه فناوری اطلاعات دانشگاه اصفهان تهیه و تدوین شده است
مقدمه
به نام خداوند جان و خرد کزین برتر اندیشه برنگذرد
نیابد بدو نیز اندیشه راه که او برتر از نام و از جایگاه
مهرماه
زيباي هر سال مقارن است با جشن آغاز سال جدید تحصیلی دانشگاه‌ها در
سرزميني كهن كه مردمان‌ش از ديرباز دانش و مهر را به يك اندازه گرامي
مي‌داشته‌اند. در اين ايام انبوهي از جوانان راه‌يافته به دانشگاه‌ها گرد
هم‌مي‌آيند تا نوروزِ دانشجويي‌شان را جشن بگيرند و چراغ فروزان دانش و خرد
در اين سرزمين نميرد و روشني‌بخش دل و جان مردمان‌ش باشد.
ضمن
نكوداشت تمام شاخه‌هاي دانش از علوم انساني، علوم پايه و پزشكي و يكايكِ
شاخه‌هاي مهندسي (كه همگي آنها جهان امروز ما را ساخته‌اند)، به عنوان يك
دانش‌آموختة «رشته رايانه» به تمام عزيزاني كه با «آگاهي»، «ذوق» و
«اختيار» به هر يك از شاخه‌هاي اين رشتة پويا گام نهاده‌اند شادباش و تهنيت
مي‌گويم چراكه زورق خود را به رود خروشاني زده‌اند كه نه تنها شور و هيجان
وصف‌ناپذيري دارد بلكه به مزارع و كشتزارهاي سرسبز و پرثمري منتهي مي‌شود.
از
75 سال پيش مقارن با 1936 ميلادي، كه ساخت ماشيني محاسبه‌گر به ذهن «آلن
تورينگ» خطور كرد تا به امروز كه دانش رايانه و فنآوري اطلاعات در تار و
پود زندگي بشر امروز تنيده شده، اين شاخه از دانش مدرن با شتابي شگفت‌انگيز
پيشرفت كرده و هيچ‌گاه از سرعت پيشروي آن كاسته نشده است.
مي‌توان دليل آورد كه اكنون (مهرماه 1391)، در «موج سوم»
از فرآيند تكوين و تكامل اين شاخة مهم از دانش بشري قرار داريم: موج اول،
با انديشة «آلن تورينگ» در خصوص ساخت «ماشین‌های محاسباتی حالات متناهی» در
سال 1936 ميلادي آغاز شد و حدود 3 دهه طول كشيد تا اين انديشه به تكوين و
تكامل نسبي برسد.
در
«موج دوم»، اتصال ماشين‌هاي محاسباتي به يكديگر و ايجاد «شبكه‌هاي
كامپيوتري» در كانون تفكر قرار گرفت؛ انديشه‌اي كه اصالت و ريشه‌هاي آن به
تخاصم دوران جنگ سرد و نيمه‌هاي دهه شصت ميلادي برمي‌گردد وليكن در صبحگاه
25 دسامبر 1990 با شروع به كار «تور جهان‌گستر» (موسوم به وِبْ) توسط «تیموتی جان برنرز-لی
» و همكارانش، موج دوم نيز از يك فرآيند تاريخيِ تكوين و تكامل گذر كرد و
اين فنآوري از پيلة خود به در آمد تا با پا نهادن «رايانه» و «شبكه» به
زندگي روزمرة انسان‌ها، تغييرات عمده‌اي در روابط انساني و ساختار ملل
ايجاد كند.
موج
دوم مقاومت «سنّت» در برابر «مدرنيسم» را در هم شكست و اين فناوري به
شاخه‌اي به‌روز و جهان‌شمول تبديل شد. فراموش نكنيم كه حتي سنّتي‌ترين
جوامع و فرهنگ‌ها اعمّ از فقير (شامل آفريقا، هند و چين و آمريكاي جنوبي) و
غنيّ (مشتمل بر اروپا و آمريكا و بخش‌هاي بزرگي از آسيا) براي تعامل و
ارتباط با ديگر توده‌هاي نسل جديد ناگزير به پذيرش رايانه در بطن زندگي خود
شده‌اند. شما هرگز از يك مادربزرگِ به شدت پايبند سنّت تعجب نخواهيد كرد
اگر به كلاس رايانه برود و تقاضاي خطّ اينترنت «پهن‌باند» بدهد چون براي
ارتباط با نوه‌هاي دلبند خود در دنياي مدرن راهي جز اين نمي‌بيند.
«موج
سوم»، تقريبا آغاز شده است و دانشجويان جديدالورود در شاخه‌هاي مختلف
مهندسي، علوم رايانه و فنآوري اطلاعات همگي آمده‌اند تا آيندة خود را در
روزگار و موجي نو بسازند: «موج سوم»، با جايگزيني ابزارهاي كم‌مصرف و
دستگاه‌هاي همراه مي‌كوشد تا اين دانش را نه تنها با نظام جديد انرژي
(بحران آينده ملل) منطبق كند بلكه آنها را به عمق زندگي بشر امروز نفوذ
داده و يا به شكلي تحميل كند. در موج سوم، محدوديت زماني و مكاني در دسترسي
به اطلاعات بي‌معني است و توليد انبوه، قيمت تجهيزات رايانه‌اي را به سطحي
غيرقابل تصور كاهش خواهد داد.
در «موج سوم» رايانه‌ها متمركز و منفرد نيستند بلكه «توزيع‌شده» و «هوشمند» عمل مي‌كنند؛ بنابراين
دانشجويان جديدالورود بدون ترديد پا به عرصه‌اي گذاشته‌اند كه در آن «تفكر
و انديشه»، «تصميم‌گيري و هوش‌مندي» ملاك قدرت و برتري است.
در
«موج سوم» ماهيت «كار» نيز مترادف با «تفكّر» و «دانش» خواهد بود چرا كه
ماشين‌هاي هوشمند و روبات‌ها بخش بزرگي از نياز جامعه بشر به امور خدماتي و
نيروي انساني را برطرف مي‌كنند. در عصر جديد از آن رو كه هر فرد مي‌تواند
كارش را از راه دور انجام بدهد بسياري از مشاغل وابسته به مكان نيستند و
كار و زندگي خانوادگي به آرامي به هم نزديك مي‌شوند؛ هرچند خانواده نيز با
مفهومي جديد و استحاله شده ظاهر خواهد شد. تمام صنايع و دولت‌ها خواهند
كوشيد تا در مقابل معصلاتِ مصرف بي‌رويه انرژي‌هاي بازگشت‌ناپذير، محيط
زيست، مشكلات اخلاقي، سياسي، اجتماعي و «امنيت» كه در خلال موج دوم براي بشريت بوجود آورده‌اند مسئول باشند و در يك همكاري جمعي اين پيامدها و مشكلات را كاهش بدهند.
وقتي
بافت و جوهرة زندگي مدرن در حال استحاله به الگوهاي مدرن باشد،
بزه‌كاري‌هاي اجتماعي و ناهنجاري‌هاي مدني نيز رنگ و بوي مدرنيته به خود
مي‌گيرد. دنياي مجازي و جامعة سايبري الگويي از جوامع بي‌مرز است كه خير و
شرّ در ذات آنها نهفته و طبيعت آن است. بنابراين در موج سوم يكي از
مهم‌ترين محورها در مهندسي و علوم رايانه، دانش امنيت اطلاعات و شبكه‌هاي
كامپيوتري است. از سال 2000 و حلول هزارة جديد بطور متوسط هرساله بيش از يك
ميليون حمله عليه سرمايه‌هاي اطلاعاتي موسسات و سازمان‌هاي دولتي، خصوصي،
مراكز مالي و اعتباري، شركت‌هاي خدمات و تجارت الكترونيكي گزارش شده است.
متاسفانة در دهة اخير هزارة سوم، اين روند شدت گرفته است. بنابراين يكي از
شاخه‌هاي جذّاب و پرثمر براي دانشجويان مهندسي و علوم رايانه، «امنيت
اطلاعات» است كه تا ده‌ها سال آينده نياز به نيروي متفكر در اين شاخه مرتفع
نخواهد شد.
با
اين تفاسير، دانشجويان جديدالورود به هر يك از شاخه‌هاي مهندسي و علوم
رايانه بايد شاد و سپاسگزار حضرت حقّ باشند كه در آغاز موجي جديد به اين
عرصه از دانش وارد شده‌اند و از همين امروز تا پايان عمر مي‌توانند به
پويايي و نشاطي كه اين رشته از دانش براي زندگي و آيندة كاري آنها به
ارمغان خواهد آورد دلخوش باشند. بي‌اغراق تا پنجاه سال آينده بازار كار
براي متفكرين و صاحبين انديشه در اين رشته هرگز اشباع نخواهد شد
.
حمیدرضا ستوده
شهريور ماه 1391
| 